Vung quá tay cho gói kích cầu kinh tế, chính phủ Mỹ mất cân bằng thu chi nghiêm trọng

Vào hồi đầu năm, Đảng Dân chủ của Tổng thống Joe Biden đã tiến hành nhiều thủ tục nhằm đẩy nhanh việc giải ngân cho gói kích cầu trị giá 1.900 tỉ USD để cứu vãn nền kinh tế Mỹ đang lao đao trong cơn đại dịch.

Gói giải cứu nhằm kích cầu kinh tế lần này của Mỹ mang rất nhiều mục đích và tham vọng. Theo đó, gói cứu trợ này sẽ giành để mua vaccine tiêm chủng cho người dân. Nó còn được dùng để tái thiết và mở cửa lại các cơ sở kinh doanh trong ngành dịch vụ. Gói cứu trợ còn dùng để tăng số tiền trợ cấp thất nghiệp cho người dân Mỹ.

Nếu chỉ nhìn vào con số, người ta sẽ giật mình vì nó quá lớn. Cộng tất cả các gói kích cầu trước đó và cả lần bơm thêm tiền này của chính quyền ông Biden, thì khoản chi tiêu công này của chính phủ được coi là mạnh tay nhất trong lịch sử nước Mỹ. Nhìn vào những khía cạnh tích cực, số tiền khổng lồ này nếu được bơm vào sẽ khiến cho nền kinh tế Mỹ có thể quay trở lại quỹ đạo vận hành. Thậm chí, nó còn đẩy nhanh hơn tốc độ phát triển của kinh tế của nước này.

Thế nhưng, chính sách nào cũng tiềm ẩn những hệ luỵ và mặt trái của nó. Việc vung tay quá mức cho gói kích cầu kinh tế lần này đã kéo ngân sách của Mỹ giảm xuống mức báo động.

Gói kích cầu kinh tế gây thâm hụt ngân sách Mỹ nghiêm trọng

Thâm hụt ngân sách chính phủ Mỹ tháng 3/2021 là 660 tỷ USD. Đây là mức cao chưa từng thấy của tháng này hàng năm, trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Joe Biden bắt đầu giải ngân gói kích cầu 1,9 nghìn tỷ USD.

Báo cáo do Bộ Tài chính Mỹ công bố ngày 12/4 cũng cho thấy thâm hụt ngân sách của Chính phủ liên bang nước này trong 6 tháng đầu tiên của tài khóa 2021 là 1,706 nghìn tỷ USD – một con số kỷ lục và tăng gấp gần 130% so với mức thâm hụt 743 tỷ USD cùng kỳ tài khóa trước.

Khoản thâm hụt của tháng 3/2021 tăng 454% so với cùng kỳ năm trước, và là mức thâm hụt ngân sách tháng lớn thứ ba trong lịch sử Mỹ, chỉ đứng sau khoản thâm hụt 864 tỷ USD vào tháng 6/2020 và 927 tỷ USD vào tháng 4/2020.

Mất cân bằng cán cân thu chi của Mỹ

Trong tháng 3, Chính phủ Mỹ thu ngân sách 268 tỷ USD, tăng 13%. Thế nhưng, mức chi lên tới 927 tỷ USD, tăng 161%. Trong đó, Washington đã chi 339 tỷ USD từ gói kích cầu 1,9 nghìn tỷ USD để phát séc trực tiếp 1.400 USD mỗi người cho phần lớn người dân Mỹ. Gói kích cầu khổng lồ này sẽ tiếp tục giải ngân trong những tháng tiếp theo. Vậy nên dự kiến, thâm hụt ngân sách Mỹ tiếp tục ở mức cao.

Trong 6 tháng đầu năm tài khóa, Chính phủ Mỹ chi 3,41 nghìn tỷ USD và thu ngân sách 1,704 nghìn tỷ USD. Tổng chi để hỗ trợ trực tiếp cho người dân trong 6 tháng là 487 tỷ USD, trong đó có cả tiền hỗ trợ thuộc phạm vi gói kích cầu gần 900 tỷ USD của Tổng thống Donald Trump mà Quốc hội Mỹ phê chuẩn hồi cuối năm ngoái.

Nỗ lực kích cầu của Chính phủ Mỹ đã tạo ra sự hỗ trợ quan trọng để nền kinh tế lớn nhất thế giới hồi phục từ cú sốc mà đại dịch Covid-19 gây ra. Tuy nhiên, việc kích cầu mạnh tay cũng đẩy nợ chính phủ Mỹ lên mức cao chưa từng thấy kể từ thời Chiến tranh Thế giới thứ hai nếu xét đến tương quan với tổng sản phẩm trong nước (GDP). Thu ngân sách từ thuế doanh nghiệp suy giảm cũng khiến thâm hụt ngân sách giãn rộng thêm.

Nợ công của Mỹ có nguy cơ gia tăng do gói kích cầu kinh tế

Thâm hụt ngân sách và nợ quốc gia đang là vấn đề trung tâm trong cuộc thảo luận về gói chi tiêu lớn tiếp theo của ông Biden. Một kế hoạch đầu tư cơ sở hạ tầng trị giá 2,3 nghìn tỷ USD.

Văn phòng CBO dự báo, thâm hụt ngân sách trong tài khóa kết thúc vào ngày 30/9/2021 sẽ là 2,3 nghìn tỷ USD. Con số này giảm khoảng 1 nghìn tỷ USD so với tài khóa trước. Tuy nhiên, nó cao hơn dự báo đưa ra vào tháng 9 năm ngoái.

Từ trước khi Quốc hội Mỹ phê chuẩn gói kích cầu 1,9 nghìn tỷ USD; CBO đã dự báo nợ chính phủ Mỹ lên tới 102% GDP trong năm nay. Con số này đã phá vỡ những kỷ lục cũ thiết lập vào năm 1945 và 1946. CBO cũng cho rằng đến năm 2051, nợ chính phủ Mỹ sẽ tăng gấp đôi. Nó sẽ tăng từ mức hiện nay lên 202% GDP. Nguyên nhân là do chi phí y tế và tiền trả lãi gia tăng. CBO dự báo mức thấm hụt ngân sách Mỹ vào năm 2051 sẽ là 13,3% GDP. Con số này tằng từ mức 5,7% vào năm 2031.

Một thuận lợi cho việc vay nợ ồ ạt của Chính phủ Mỹ hiện nay là lãi suất siêu thấp. Dù Washington vay nợ thêm 4 nghìn tỷ USD trong năm ngoái; tăng 25% so với năm trước đó, tiền trả lãi đã giảm 8%. Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm giảm tới mức 0,52% trong mùa hè năm ngoái. Hiện nay, nó đã tăng lên vùng 1,7%. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn nhiều so với mức bình quân những năm gần đây.

Nguồn: vneconomy.vn